Bị tăng nhãn áp nên làm gì? Cách xử lý đúng để tránh mất thị lực
29-11-2025
Share
Tăng nhãn áp nên làm gì? Tìm hiểu ngay để biết các bước xử lý đúng cách, nhận diện triệu chứng cảnh báo và lựa chọn hướng điều trị phù hợp
Nhiều người sau khi được chẩn đoán tăng nhãn áp thường hoang mang, không biết bị tăng nhãn áp nên làm gì. Tăng nhãn áp không chỉ là “áp lực trong mắt tăng cao” mà là quá trình tổn thương dây thần kinh thị giác diễn ra âm thầm, có thể dẫn đến hẹp thị trường, mờ mắt hoặc mù lòa vĩnh viễn nếu người bệnh xử trí sai cách, tự ý dùng thuốc hoặc chậm trễ điều trị.
Bài viết dưới đây, Bệnh viện Mắt Thiên Thanh sẽ giúp bạn hiểu rõ các bước cần thực hiện ngay cũng như nắm được nguyên tắc chăm sóc giúp kiểm soát áp lực nội nhãn, làm chậm tiến triển bệnh và bảo vệ dây thần kinh thị giác một cách bền vững.
Nội dung
1. Hiểu đúng về tăng nhãn áp trước khi xử lý
Trong mắt luôn tồn tại một áp lực nhất định gọi là áp lực nội nhãn. Áp lực này chủ yếu được duy trì bởi sự cân bằng giữa việc sản xuất và thoát của thủy dịch – dịch trong suốt nằm trong tiền phòng và hậu phòng của mắt. Tăng nhãn áp là khi áp lực này tăng cao hơn giới hạn mà cấu trúc thần kinh trong mắt, đặc biệt là dây thần kinh thị giác, có thể chịu đựng được.
Dây thần kinh thị giác giống như “dây cáp dẫn truyền hình ảnh” từ mắt lên não. Khi áp lực nội nhãn tăng cao và kéo dài, dòng máu nuôi dưỡng vùng đầu dây thần kinh bị suy giảm, các sợi thần kinh dần bị teo nhỏ. Quá trình này diễn ra từ từ, từng vùng nhỏ của thị trường bị mất đi mà người bệnh ít khi nhận ra ngay.
Tổn thương dây thần kinh thị giác do tăng nhãn áp là tổn thương không hồi phục. Một khi các sợi thần kinh đã bị hủy, không có cách nào tái tạo. Phát hiện sớm nghĩa là can thiệp khi số sợi thần kinh còn bị ảnh hưởng ít, khả năng duy trì thị lực ổn định trong thời gian dài cao hơn.
2. Bị tăng nhãn áp nên làm gì?
2.1 Đến bác sĩ chuyên khoa mắt càng sớm càng tốt
Ngay khi có triệu chứng nghi ngờ (đau nhức mắt, nhìn quầng sáng quanh đèn, mờ mắt đột ngột), người bệnh cần đến cơ sở chuyên khoa mắt. Đặc biệt với những trường hợp nghi ngờ cơn tăng nhãn áp góc đóng thì được cần điều trị khẩn cấp. Việc trì hoãn thăm khám có thể khiến áp lực nội nhãn giữ ở mức rất cao trong nhiều giờ, đủ để gây tổn thương nặng dây thần kinh thị giác.
2.2 Kiểm tra nhãn áp và soi góc tiền phòng để xác định loại tăng nhãn áp
Không phải mọi trường hợp tăng nhãn áp đều giống nhau. Có người bị tăng nhãn áp góc mở, tiến triển chậm; có người bị tăng nhãn áp góc đóng, diễn tiến cấp tính; có người tăng nhãn áp thứ phát do viêm, do chấn thương hoặc do dùng thuốc.
Đo nhãn áp, soi góc tiền phòng, chụp hình thần kinh thị giác, đo thị trường là những bước không thể thiếu để xác định loại bệnh và mức độ tổn thương. Chỉ khi hiểu rõ tình trạng mắt, bác sĩ mới có thể đưa ra phương án điều trị phù hợp cho từng người.
2.3 Tuyệt đối không tự ý nhỏ thuốc
Nhiều người có thói quen mua thuốc nhỏ mắt khi khó chịu, đau, đỏ mà không có chỉ định. Một số loại thuốc chứa corticoid hoặc các hoạt chất co mạch, giảm đỏ mắt nhất thời nhưng lại làm nhãn áp tăng cao hơn hoặc che lấp triệu chứng, khiến bệnh tiến triển âm thầm.
Tự ý nhỏ thuốc, dùng lại đơn thuốc cũ,… đều là những hành vi nguy hiểm. Người bệnh tăng nhãn áp chỉ nên dùng các thuốc được bác sĩ chuyên khoa kê đơn, đúng liều, đúng thời điểm.
2.4 Tránh cúi gập người và không xoa mắt
Trong giai đoạn nhãn áp đang cao hoặc đang điều chỉnh thuốc, người bệnh nên hạn chế những động tác làm tăng áp lực trong mắt như cúi thấp đầu lâu, nâng vật nặng, rặn mạnh, nín thở khi gắng sức. Xoa, dụi mắt mạnh cũng có thể khiến áp lực nội nhãn biến động, đồng thời gây tổn thương cơ học lên giác mạc hoặc vùng quanh đầu dây thần kinh thị giác.
Lúc này, người bệnh nên giữ tư thế đầu cao vừa phải, tránh cúi gối lâu, tránh các tư thế lộn ngược hoặc gập sâu trong một số bài tập thể dục.
3. Điều trị tăng nhãn áp theo chỉ định chuyên khoa
3.1 Thuốc nhỏ mắt giảm áp lực nội nhãn
Thuốc nhỏ mắt được xem là nền tảng trong điều trị tăng nhãn áp. Mỗi nhóm thuốc có cơ chế khác nhau như giảm sản xuất thủy dịch, tăng đào thải thủy dịch hoặc cả hai. Bác sĩ sẽ lựa chọn loại thuốc phù hợp với từng bệnh nhân dựa trên loại tăng nhãn áp, mức độ tổn thương và các bệnh lý kèm theo.
Người bệnh cần tuân thủ đúng số lần và khoảng cách nhỏ thuốc trong ngày. Bỏ liều, dùng thiếu hoặc tự ý ngưng thuốc đều có thể khiến nhãn áp tăng trở lại, thậm chí khiến bệnh nghiêm trọng hơn.
3.2 Laser
Phương pháp laser được sử dụng để tác động lên vùng góc tiền phòng hoặc vùng bè củng mạc, giúp cải thiện việc thoát thủy dịch và giảm nhãn áp. Đối với tăng nhãn áp góc mở, laser có thể giúp tăng dẫn lưu thủy dịch. Với người có nguy cơ tăng nhãn áp góc đóng, laser có thể tạo đường thông giữa tiền phòng và hậu phòng, giảm nguy cơ cơn tăng nhãn áp cấp.
Thủ thuật bằng laser thường ít xâm lấn, thời gian thực hiện nhanh. Đôi khi, sau laser người bệnh vẫn cần kết hợp thuốc nhỏ mắt hoặc các phương pháp khác để kiểm soát bệnh hiệu quả.
3.3 Phẫu thuật
Khi thuốc và laser không giúp kiểm soát nhãn áp đủ tốt, phẫu thuật sẽ được cân nhắc. Mục tiêu phẫu thuật là tạo đường thoát mới cho thủy dịch hoặc đặt các thiết bị hỗ trợ dẫn lưu để duy trì áp lực nội nhãn ở mức an toàn.
Phẫu thuật tăng nhãn áp cần được đánh giá kỹ lưỡng về cấu trúc mắt, tuổi, bệnh kèm theo và khả năng tuân thủ tái khám. Sau phẫu thuật, người bệnh vẫn cần theo dõi sát sao vì nguy cơ biến chứng hoặc tăng nhãn áp trở lại dù tỷ lệ không quá cao.
4. Những thói quen cần thiết để kiểm soát tăng nhãn áp
4.1 Tránh uống nhiều nước trong thời gian ngắn
Uống quá nhiều nước trong một thời gian rất ngắn có thể làm áp lực trong nhãn cầu tăng tạm thời. Thay vì uống một lượng lớn nước cùng lúc, người bệnh nên chia nhỏ lượng nước trong ngày, uống từng ngụm và đều đặn.
4.2 Ngủ cao đầu và ngủ đủ giấc
Khi nằm, nhất là nằm đầu thấp, áp lực máu và áp lực trong mắt có thể thay đổi. Ngủ với gối cao vừa phải giúp giảm bớt áp lực lên vùng đầu và mắt. Bên cạnh đó, một giấc ngủ đủ về thời gian và chất lượng cũng góp phần ổn định tuần hoàn máu nuôi thần kinh thị giác.
4.3 Hạn chế rượu bia và caffeine
Rượu bia và các đồ uống chứa caffeine có thể gây thay đổi huyết áp, nhịp tim và lưu lượng máu, gián tiếp ảnh hưởng đến nhãn áp. Ở người đã có tăng nhãn áp, việc sử dụng các chất kích thích này nên được hạn chế, đặc biệt là dùng liều cao trong thời gian ngắn.
5. Những điều cần tránh khi bị tăng nhãn áp
5.1 Không dùng corticoid khi chưa có chỉ định
Corticoid là nhóm thuốc dễ làm tăng nhãn áp nếu sử dụng kéo dài. Người có tiền sử tăng nhãn áp hoặc có nguy cơ cao phải thông báo với bác sĩ trước khi được kê bất kỳ dạng corticoid nào và tuyệt đối không tự mua dùng.
5.2 Không ngừng thuốc đột ngột
Một số người cảm thấy đỡ triệu chứng hoặc thấy mắt “bình thường” nên tự ý ngưng thuốc. Điều này có thể khiến nhãn áp tăng trở lại mà người bệnh không nhận ra ngay, gây tổn thương thần kinh thị giác thêm. Ngừng thuốc hoặc điều chỉnh liều chỉ được thực hiện khi có hướng dẫn của bác sĩ.
5.3 Tránh các hoạt động làm tăng áp lực mắt
Các hoạt động phải gắng sức nhiều như nâng tạ nặng, tập luyện cường độ cao, cúi gập người lâu, nín thở khi rặn đều có thể làm áp lực trong mắt tăng tạm thời. Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về mức độ hoạt động phù hợp với tình trạng của mình.
6. Kết luận
Hiểu rõ bị tăng nhãn áp nên làm gì giúp người bệnh tránh được những sai lầm có thể làm tổn hại thêm dây thần kinh thị giác. Tăng nhãn áp không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát tốt nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng hướng và theo dõi lâu dài.
Nếu bạn còn bất cứ băn khoăn hay thắc mắc cần giải đáp, hãy liên hệ ngay với Bệnh viện Mắt Thiên Thanh để được hỗ trợ tư vấn nhanh chóng:
- Hotline: 038 8967 699 – 0243 2265 999
- Website: https://matthienthanh.com
- Fanpage: Bệnh viện Mắt Thiên Thanh
Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị chuyên sâu trực tiếp từ bác sĩ.
