Tại sao mổ bong võng mạc phải nằm sấp? Cơ chế và hướng dẫn tư thế phục hồi.
12-12-2025
Share
Lý do tại sao mổ bong võng mạc phải nằm sấp là để “đỡ” và ép lại võng mạc bằng bóng khí hoặc dầu silicon.
Sau phẫu thuật bong võng mạc, đặc biệt là phương pháp cắt dịch kính, bệnh nhân thường được yêu cầu duy trì tư thế nằm sấp trong một khoảng thời gian nhất định. Câu hỏi “Tại sao mổ bong võng mạc phải nằm sấp?” được nhiều bệnh nhân quan tâm. Đây một phần cực kỳ quan trọng của quá trình điều trị, quyết định đến sự thành công của ca mổ và khả năng phục hồi thị lực.
Bài viết này, Bệnh viện Mắt Thiên Thanh sẽ cùng bạn tìm hiểu cũng như hướng dẫn cách duy trì tư thế nằm sấp một cách thoải mái nhất.
Nội dung
1. Phẫu thuật bong võng mạc và vai trò của chất làm đầy
1.1. Tổng quan về phẫu thuật cắt dịch kính và điều trị bong võng mạc
Phẫu thuật cắt dịch kính là phương pháp phổ biến và hiệu quả để điều trị bong võng mạc. Mục đích chính của ca phẫu thuật này là loại bỏ dịch kính bị bệnh (chất lỏng lấp đầy nhãn cầu), vá các chỗ rách trên võng mạc bằng laser hoặc kỹ thuật đông lạnh, sau đó đưa võng mạc bị bong trở về vị trí giải phẫu cũ.
1.2. Chất làm đầy: Khí hoặc dầu silicon trong mắt
Sau khi võng mạc được đặt lại đúng vị trí, bác sĩ sẽ bơm một chất làm đầy đặc biệt vào khoang dịch kính. Chất này đóng vai trò như một tấm đỡ bên trong, có nhiệm vụ giữ và ép võng mạc vào thành sau của nhãn cầu cho đến khi vết rách lành hẳn. Hai loại chất làm đầy thường dùng là:
- Bóng khí: Là các loại khí đặc biệt có khả năng tự tiêu biến sau vài tuần. Bóng khí nhẹ hơn nước.
- Dầu silicon: Là một loại dầu đặc biệt, có tỷ trọng cao hơn nước và cần phải được phẫu thuật lấy ra sau khi tình trạng võng mạc đã ổn định.
2. Tại sao mổ bong võng mạc phải nằm sấp?
2.1. Nguyên tắc lực nổi và trọng lực
Cơ chế nằm sấp bắt buộc dựa trên nguyên tắc lực nổi (lực đẩy Ác-si-mét) trong chất lỏng. Khoang mắt sau khi phẫu thuật chứa đầy chất lỏng còn lại và chất làm đầy (khí hoặc dầu).
- Đối với bóng khí: Bóng khí luôn nhẹ hơn chất lỏng còn lại trong mắt, do đó nó luôn có xu hướng nổi lên phía trên khoang mắt, giống như bong bóng trong ly nước.
- Đối với dầu silicon: Dầu silicon nặng hơn chất lỏng còn lại, nên nó có xu hướng chìm xuống phía dưới.
2.2. Vai trò của tư thế nằm sấp
Võng mạc thường bị bong ở phần trên của nhãn cầu. Do đó, cần có lực ép mạnh từ phía trên xuống. Khi bệnh nhân nằm sấp (mặt úp xuống), phần trên của nhãn cầu sẽ nghiêng xuống và nằm ở vị trí cao nhất (tính theo phương thẳng đứng). Bên cạnh đó, bóng khí luôn nổi lên trên, tư thế nằm sấp giúp bóng khí di chuyển và tạo áp lực, ép sát và cố định chính xác vùng võng mạc bị rách/bong ở vị trí cao nhất của nhãn cầu. Tư thế này giúp tối đa hóa diện tích tiếp xúc giữa bóng khí và võng mạc.
2.3. Hậu quả khi không nằm sấp đúng tư thế
Nếu bệnh nhân không tuân thủ và nằm ngửa, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Bóng khí sẽ nổi lên phần trước của mắt (vùng thủy tinh thể/đồng tử), không ép được vùng võng mạc bị rách ở phía sau. Việc này có thể dẫn đến võng mạc không được áp sát vào nhãn cầu, khiến ca phẫu thuật thất bại và thị lực không được phục hồi.
3. Hướng dẫn và thời gian duy trì tư thế nằm sấp
3.1. Thời gian bắt buộc phải nằm sấp
Dù là sử dụng dầu hay khí thì người bệnh đều phải thực hiện nghiêm ngặt việc nằm sấp trong thời gian nhất định. Thời gian này thường kéo dài 7 đến 14 ngày liên tục, 24 giờ mỗi ngày. Bệnh nhân chỉ được phép đứng thẳng khi ăn uống hoặc đi vệ sinh.
3.2. Lời khuyên để duy trì tư thế thoải mái
Yêu cầu nằm sấp sau phẫu thuật có thể gây khó khăn và khiến người bệnh không được thoải mái. Để quá trình này diễn ra được thuận lợi nhất, người bệnh có thể sử dụng thêm một số biện pháp hỗ trợ như:
- Hỗ trợ dụng cụ: Nên sử dụng gối chuyên dụng cho người nằm sấp sau mổ mắt (có lỗ khoét cho mặt) hoặc kê gối dưới trán và ngực. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể cân nhắc mua hoặc thuê các giường nằm massage có thiết kế lỗ để hỗ trợ trong thời gian phục hồi này.
- Sinh hoạt: Nên sử dụng gương đặt dưới mặt đất hoặc sử dụng sách nói hoặc xem video ở tư thế úp mặt để giảm cảm giác nhàm chán.
4. Các lưu ý quan trọng khác trong quá trình hồi phục
4.1. Chăm sóc mắt và sử dụng thuốc nhỏ
Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt việc chăm sóc mắt. Tuyệt đối không dụi mắt hoặc để nước bẩn vào mắt. Ngoài, người bệnh cần sử dụng thuốc nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ để ngăn ngừa nhiễm trùng và kiểm soát phản ứng viêm. Thuốc nhỏ mắt thường bao gồm cả kháng sinh và chống viêm.
4.2. Các hoạt động cần kiêng cữ
Bên cạnh quá trình chăm sóc mắt, người bệnh cũng cần tránh một số hoạt động có thể gây nguy hiểm như:
- Tránh di chuyển nhanh hoặc rung lắc đầu mạnh. Các hoạt động này có thể làm bóng khí hoặc dầu di chuyển gây tổn thương cho mắt.
- Kiêng bay máy bay tuyệt đối khi còn bóng khí trong mắt. Bởi sự thay đổi áp suất không khí trên máy bay có thể làm bóng khí giãn nở, gây tăng nhãn áp đột ngột và nguy hiểm đến nhãn cầu.
5. Kết luận
Bệnh viện mắt Thiên Thanh hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn có câu trả lời cho thắc mắc “ Tại sao mổ bong võng mạc phải nằm sấp?”. Mổ bong võng mạc phải nằm sấp không chỉ là một lời khuyên, mà là điều kiện tiên quyết cho sự thành công của ca phẫu thuật, đặc biệt khi sử dụng bóng khí. Nguyên tắc lực nổi khiến bóng khí hoàn thành nhiệm vụ “đóng vai trò” như một vật đỡ, ép võng mạc đã được vá vào đúng vị trí của nó. Việc tuân thủ nghiêm ngặt tư thế này giúp đảm bảo võng mạc lành lại và phục hồi thị lực tốt nhất, bảo vệ đôi mắt của bạn.
Để được tư vấn chi tiết, Quý khách hàng có thể liên hệ nhanh chóng qua:
- Hotline: 038 8967 699 – 0243 2265 999
- Website: https://matthienthanh.com
- Fanpage: Bệnh viện Mắt Thiên Thanh
Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị chuyên sâu trực tiếp từ bác sĩ.
