Nhược thị có chữa được không? Cách điều trị hiệu quả
08-11-2025
Share
Tìm hiểu nhược thị có chữa được không để hiểu nguyên nhân, cách nhận biết và phương pháp điều trị giúp cải thiện thị lực, đặc biệt ở trẻ em.
“Nhược thị có chữa được không” là câu hỏi mà nhiều phụ huynh đặt ra khi con được bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh. Đây là tình trạng thị lực giảm không do tổn thương cấu trúc mắt mà do não và mắt không phối hợp phát triển bình thường trong những năm đầu đời. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phương pháp, nhược thị hoàn toàn có thể cải thiện đáng kể, thậm chí phục hồi gần như hoàn toàn thị lực cho trẻ.
Nội dung
1. Nhược thị là gì?
1.1 Khái niệm và cơ chế hình thành nhược thị
Nhược thị là tình trạng giảm thị lực ở một hoặc cả hai mắt, dù cấu trúc mắt hoàn toàn bình thường. Nguyên nhân chính là trong giai đoạn phát triển thị giác, não không nhận được hình ảnh rõ ràng từ một mắt, khiến các tế bào thần kinh thị giác của mắt đó không được kích hoạt và dần suy yếu. Theo thời gian, não sẽ ưu tiên xử lý hình ảnh từ mắt khỏe và “bỏ qua” tín hiệu từ mắt yếu, dẫn đến giảm thị lực chức năng.
1.2 Phân biệt nhược thị với các tật khúc xạ thông thường
Khác với các tật khúc xạ như cận, viễn hoặc loạn thị – vốn có thể cải thiện hoàn toàn bằng đeo kính, nhược thị không thể khắc phục chỉ bằng việc điều chỉnh khúc xạ. Dù đeo kính đúng độ, thị lực của mắt nhược thị vẫn không đạt chuẩn 10/10, bởi vấn đề nằm ở khả năng xử lý hình ảnh của não, chứ không phải ở trục quang học của mắt.
1.3 Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm ở trẻ nhỏ
Não và thị giác phát triển mạnh nhất trong giai đoạn từ 0 đến 8 tuổi. Nếu phát hiện và can thiệp điều trị trong thời gian này, khả năng phục hồi thị lực có thể đạt gần như hoàn toàn. Sau 10 tuổi, các đường dẫn truyền thần kinh thị giác đã hoàn thiện, do đó việc điều trị muộn sẽ khó đạt hiệu quả cao. Vì vậy, sàng lọc và kiểm tra thị lực định kỳ cho trẻ là yếu tố then chốt để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
2. Nguyên nhân gây nhược thị
2.1 Lác mắt (mắt lé)
Lác mắt là nguyên nhân phổ biến nhất gây nhược thị. Khi hai mắt không nhìn về cùng một hướng, não buộc phải “tắt” tín hiệu từ mắt lệch để tránh hiện tượng nhìn đôi. Việc ức chế kéo dài khiến đường dẫn truyền thị giác từ mắt đó bị suy yếu, dẫn đến nhược thị.
2.2 Tật khúc xạ nặng
Khi hai mắt có độ khúc xạ chênh lệch lớn, ví dụ một mắt cận hoặc viễn nặng còn mắt kia bình thường, não sẽ ưu tiên sử dụng mắt có hình ảnh rõ hơn. Mắt còn lại không được kích thích đầy đủ, dần trở nên “lười hoạt động” và dẫn tới nhược thị khúc xạ. Trẻ không được đo và đeo kính đúng độ sớm thường là nhóm có nguy cơ cao.
2.3 Sụp mi, đục thủy tinh thể bẩm sinh hoặc chấn thương
Các nguyên nhân cơ học như sụp mi nặng, đục thủy tinh thể bẩm sinh hoặc sẹo giác mạc có thể che khuất trục nhìn, khiến ánh sáng không truyền tới võng mạc. Việc thiếu kích thích thị giác trong giai đoạn phát triển cũng gây nhược thị nếu không được can thiệp kịp thời bằng phẫu thuật hoặc điều trị phù hợp.
3. Dấu hiệu nhận biết nhược thị
3.1 Thị lực kém ở một bên mắt dù cấu trúc mắt bình thường
Đây là đặc trưng quan trọng nhất của nhược thị. Khi kiểm tra riêng từng mắt, thị lực của một mắt sẽ giảm đáng kể so với mắt còn lại, dù cấu trúc nhãn cầu bình thường. Đeo kính đúng độ cũng không giúp cải thiện hoàn toàn.
3.2 Trẻ hay nghiêng đầu, nheo mắt khi nhìn
Trẻ mắc nhược thị thường nghiêng đầu hoặc nheo mắt khi quan sát để tận dụng tối đa khả năng của mắt khỏe. Hành động này diễn ra vô thức và thường bị phụ huynh bỏ qua trong giai đoạn đầu.
3.3 Khó xác định khoảng cách, giảm khả năng quan sát ba chiều
Do hai mắt không phối hợp hiệu quả, trẻ gặp khó khăn khi ước lượng độ sâu hoặc xác định vị trí của vật thể. Hậu quả là trẻ dễ vấp ngã, đánh rơi đồ hoặc kém trong các hoạt động thể thao.
4. Nhược thị có chữa được không?
Câu trả lời là có thể. Nếu phát hiện sớm và điều trị trong giai đoạn trước 8 tuổi, khả năng phục hồi thị lực có thể đạt mức tối đa. Bác sĩ sẽ kết hợp các phương pháp như che mắt, luyện tập thị giác và điều chỉnh tật khúc xạ để kích thích mắt yếu hoạt động trở lại.
Bên cạnh đó, mặc dù hiệu quả giảm dần theo tuổi, người phát hiện nhược thị muộn vẫn có thể cải thiện phần nào thị lực thông qua luyện tập chuyên biệt.
Để có thể điều trị nhược thị thành công thì thời gian phát hiện bệnh, sự tuân thủ của bệnh nhân (đặc biệt là trẻ em) và kế hoạch điều trị đúng hướng là ba yếu tố then chốt. Phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để đảm bảo trẻ che mắt và luyện tập đúng thời gian, duy trì liên tục trong nhiều tháng hoặc năm tùy mức độ.
5. Phương pháp điều trị nhược thị
5.1 Điều trị nguyên nhân nền
Trước khi tiến hành điều trị nhược thị, cần xử lý nguyên nhân gốc rễ. Nếu trẻ bị lác, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật hoặc luyện tập chỉnh trục mắt. Với đục thủy tinh thể bẩm sinh hoặc sụp mi nặng, cần phẫu thuật sớm để ánh sáng trở lại đường thị giác.
5.2 Liệu pháp che mắt
Đây là phương pháp điều trị nền tảng và hiệu quả nhất. Trẻ sẽ được bịt mắt khỏe trong vài giờ mỗi ngày để buộc mắt yếu hoạt động. Thời gian che mắt được điều chỉnh dựa trên tuổi và mức độ nhược thị. Khi thực hiện đúng, phương pháp này giúp thị lực cải thiện rõ rệt chỉ sau vài tháng.
5.3 Luyện tập thị giác
Bác sĩ có thể chỉ định các bài tập giúp tăng khả năng nhận biết hình ảnh, phối hợp hai mắt và nâng cao độ nhạy tương phản. Ở nhiều cơ sở nhãn khoa, các phần mềm luyện thị hiện đại được ứng dụng nhằm tạo hứng thú cho trẻ và duy trì sự tập trung trong quá trình luyện tập.
6. Chăm sóc và theo dõi trong quá trình điều trị
Điều trị nhược thị đòi hỏi thời gian dài và sự kiên trì. Trẻ cần được phụ huynh nhắc nhở, động viên để tuân thủ luyện tập hằng ngày. Việc bỏ dở giữa chừng có thể khiến kết quả phục hồi không bền vững.
Bên cạnh đó, khám lại định kỳ 1 – 3 tháng/lần giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị, điều chỉnh thời gian che mắt hoặc bài tập phù hợp. Việc theo dõi chặt chẽ cũng giúp phát hiện sớm tình trạng ức chế mắt lành nếu che quá lâu.
Ngoài ra, môi trường học tập sáng, khoảng cách đọc và xem hợp lý cũng giúp giảm mỏi mắt và duy trì hiệu quả điều trị. Phụ huynh nên hạn chế để trẻ dùng thiết bị điện tử lâu, khuyến khích hoạt động ngoài trời để tăng khả năng điều tiết và phối hợp thị giác.
7. Kết luận
Trả lời cho câu hỏi “nhược thị có chữa được không” – hoàn toàn có thể nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị đúng hướng. Phục hồi thị lực đòi hỏi thời gian, sự hợp tác của trẻ, và đặc biệt là sự kiên trì của phụ huynh trong việc tuân thủ phác đồ luyện tập. Với sự hỗ trợ của các phương pháp hiện đại, trẻ bị nhược thị vẫn có thể lấy lại khả năng nhìn rõ và phát triển thị giác bình thường.
Nếu bạn thấy trẻ có dấu hiệu nghi ngờ, hãy đưa trẻ đến Bệnh viện Mắt Thiên Thanh để được kiểm tra chức năng thị giác và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.
Liên hệ đặt lịch nhanh chóng ngay qua:
- Hotline: 038 8967 699 – 0243 2265 999
- Website: https://matthienthanh.com
- Fanpage: Bệnh viện Mắt Thiên Thanh
Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị chuyên sâu trực tiếp từ bác sĩ.
