Dấu hiệu của nhược thị: Nhận biết sớm để điều trị hiệu quả
28-11-2025
Share
Tìm hiểu dấu hiệu của nhược thị để nhận biết sớm những thay đổi bất thường trong thị lực, đặc biệt ở trẻ em và có hướng can thiệp kịp thời
Nhược thị ở trẻ em thường tiến triển âm thầm: mắt nhìn kém nhưng không đỏ, không đau, và trẻ hầu như không biết cách mô tả điều mình thấy. Chính điều này khiến nhiều phụ huynh bỏ qua các dấu hiệu quan trọng. Khi não đã quá quen với việc “bỏ qua” tín hiệu từ mắt yếu, thị lực giảm sâu và rất khó phục hồi, đặc biệt nếu trẻ đã qua giai đoạn vàng điều trị.
Bài viết dưới đây, Bệnh viện mắt Thiên Thanh sẽ cùng các bậc phụ huynh tìm hiểu các dấu hiệu của nhược thị giúp phát hiện sớm bệnh để có thể điều trị hiệu quả.
Nội dung
1. Nhược thị là gì?
Nhược thị là tình trạng một bên mắt (hoặc cả hai) có thị lực kém hơn mức bình thường do não không xử lý hình ảnh tốt, mặc dù mắt không có tổn thương cấu trúc rõ ràng. Đây không phải là tật khúc xạ và cũng không thể cải thiện hoàn toàn chỉ bằng việc đeo kính. Trong nhược thị, vấn đề nằm ở sự phối hợp giữa mắt và não. Mắt nhìn kém dần vì não “bỏ qua” hình ảnh từ mắt đó, dẫn đến việc đường truyền thị giác không phát triển đầy đủ.
Khác với tật khúc xạ, nhược thị không thể cải thiện hoàn toàn chỉ bằng kính cận, kính viễn hay kính loạn. Nếu không điều trị đúng cách, mắt yếu sẽ bị “bỏ rơi” và không thể hồi phục, ngay cả khi về sau được chỉnh kính đúng độ. Nhược thị thường gặp ở trẻ nhỏ vì giai đoạn từ khi sinh ra đến khoảng 8 – 10 tuổi là thời kỳ não phát triển thị giác mạnh nhất. Bất kỳ rối loạn nào trong giai đoạn này đều có thể dẫn đến nhược thị.
2. Dấu hiệu của nhược thị ở trẻ
Trẻ em là nhóm dễ mắc nhược thị nhất nhưng lại khó tự mô tả triệu chứng. Vì vậy, phụ huynh cần quan sát kỹ các hành vi bất thường liên quan đến thị giác ở trẻ.
Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất là một bên mắt nhìn mờ hơn mắt còn lại dù trẻ không than phiền. Trẻ thường không biết mình đang nhìn kém hoặc đã quen với việc sử dụng mắt mạnh nên không cảm nhận được sự khác biệt.
Bên cạnh đó, trẻ hay nghiêng đầu hoặc che một mắt khi nhìn. Hành động nghiêng đầu khi xem TV hoặc che mắt trái/phải khi nhìn bảng có thể là cách trẻ “tự điều chỉnh” để dùng mắt khỏe hơn.
Nheo mắt, dụi mắt hoặc nhìn lệch, quay đầu khi xem sách, xem TV cũng là dấu hiệu thường gặp. Nhiều phụ huynh dễ nhầm lẫn đây là thói quen xấu nhưng thực chất có thể là biểu hiện của nhược thị.
Một số trẻ khác gặp khó khăn trong việc tập trung khi học, đọc nhầm chữ hoặc nhìn lệch dòng. Việc học kém, dễ mất tập trung, đặc biệt trong các hoạt động cần nhìn chi tiết, có thể là dấu hiệu sớm và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý mắt khác.
Một dấu hiệu khác là trẻ khó khăn khi phối hợp tay – mắt trong các hoạt động như ném bóng, xếp hình, vẽ hoặc chơi thể thao. Mắt yếu khiến trẻ khó ước lượng khoảng cách và độ sâu, dẫn đến vụng về trong sinh hoạt.
3. Dấu hiệu của nhược thị ở người lớn
Nhược thị không chỉ xảy ra ở trẻ em mà còn có thể tồn tại đến tuổi trưởng thành nếu không được phát hiện và điều trị đúng thời điểm. Ở người lớn, các dấu hiệu có thể rõ ràng hơn nhưng dễ bị nhầm với tật khúc xạ.
Một bên mắt nhìn mờ nhiều hơn mắt còn lại là biểu hiện điển hình. Người bệnh thường cảm thấy một mắt “làm việc kém”, nhìn không sắc nét dù đã đeo kính đúng độ. Tình trạng này kéo dài khiến người bệnh dễ nhầm lẫn đây là vấn đề về kính nhưng thực tế là do mắt yếu không thể điều chỉnh được tốt ngay cả khi chỉnh kính.
Khó xác định khoảng cách và độ sâu là một dấu hiệu nhận biết quan trọng tiếp theo. Người bị nhược thị có thể cảm thấy khó canh khoảng cách khi lái xe, đi cầu thang hoặc khi làm các công việc cần sự chính xác.
Người bệnh cũng có thể thấy tình trạng mỏi mắt khi lái xe hoặc làm việc liên tục xảy ra vì mắt mạnh phải gánh toàn bộ nhiệm vụ nhìn, trong khi mắt yếu gần như không hỗ trợ.
4. Khi nào cần nghi ngờ nhược thị dù không có triệu chứng rõ?
Nhược thị có thể không biểu hiện rõ ràng, đặc biệt nếu trẻ đã quen với việc dùng mắt khỏe. Tuy nhiên, một số nhóm trẻ có nguy cơ cao mắc nhược thị, dù không có dấu hiệu bất thường:
- Trẻ có tật khúc xạ chênh lệch nhiều giữa hai mắt là nhóm dễ mắc nhược thị nhất. Ví dụ, một mắt cận 3 độ trong khi mắt còn lại không cận, não sẽ ưu tiên dùng mắt rõ hơn và bỏ qua mắt mờ.
- Trẻ bị lác hoặc sụp mi lâu ngày cũng có nguy cơ cao vì trục nhìn bị lệch hoặc bị che khuất, khiến tín hiệu từ mắt đó không được não tiếp nhận.
- Nếu trong gia đình có người bị nhược thị, nguy cơ trẻ bị nhược thị cũng cao hơn, đặc biệt nếu có kèm tật khúc xạ.
- Một số trường hợp mắt từng bị tổn thương hoặc bị che khuất trục nhìn bởi sẹo giác mạc, bỏng, dị vật hoặc đục thủy tinh thể bẩm sinh cũng dễ dẫn đến nhược thị nếu không điều trị sớm.
5. Nhược thị có nguy hiểm không?
Nhược thị không gây đau, không đỏ mắt, không gây khó chịu nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, hậu quả nếu phát hiện muộn là rất nghiêm trọng.
Nếu không được điều trị kịp thời, thị lực của mắt yếu có thể giảm vĩnh viễn. Vì não đã “tắt kết nối” với mắt yếu quá lâu, việc phục hồi trở nên rất khó khăn hoặc không thể thực hiện.
Nhược thị ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng học tập và phát triển thị giác của trẻ. Trẻ học chậm, đọc sai chữ, nhìn lệch dòng hoặc khó theo kịp các môn cần thị giác chính xác.
Khi đã qua giai đoạn vàng điều trị (trước 8 – 10 tuổi), khả năng phục hồi thường không cao. Việc can thiệp sau tuổi này rất khó để cải thiện thị lực một cách đáng kể.
Bởi vậy, việc tầm soát thị lực định kỳ cho trẻ mỗi 6 tháng là biện pháp quan trọng nhất để phát hiện nhược thị từ sớm. Ngay cả khi trẻ không than phiền, việc đo thị lực riêng từng mắt là cần thiết để phát hiện sự chênh lệch thị lực giữa hai mắt. Khi can thiệp đúng thời điểm, mắt yếu có thể phục hồi thị lực đáng kể, đặc biệt trong giai đoạn não còn đang phát triển.
6. Kết luận
Nhận biết đúng dấu hiệu của nhược thị giúp phát hiện bệnh từ sớm – yếu tố quan trọng quyết định khả năng phục hồi thị lực. Nhược thị thường không có biểu hiện rõ ràng, nhưng hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu được can thiệp trong giai đoạn vàng.
Nếu trẻ có dấu hiệu nghi ngờ hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao, phụ huynh nên đưa trẻ đến Bệnh viện Mắt Thiên Thanh để được khám chuyên sâu và xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp. Liên hệ ngay để được tư vấn và hỗ trợ đặt lịch khám qua:
- Hotline: 038 8967 699 – 0243 2265 999
- Website: https://matthienthanh.com
- Fanpage: Bệnh viện Mắt Thiên Thanh
Bài viết trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị chuyên sâu trực tiếp từ bác sĩ.
